De moderne mens snelt van hoogtepunt naar hoogtepunt zonder er echt bovenop te zitten – onder het motto: wie sneller leeft, is eerder klaar! Zo is de mens de kroon van de uitputting geworden (N. P. Kovce).
De WHO heeft stress uitgeroepen tot een van de grootste gevaren voor de gezondheid van de 21e eeuw. Acht van de tien Nederlanders ervaren hun leven als stressvol en een op de drie staat voortdurend onder druk. Er zijn vele oorzaken van stress – en er zijn vele manieren om de gevolgen van stress te behandelen en te voorkomen.
Hoewel er nog steeds geen uniforme definitie van het burn-outsyndroom bestaat, omschrijven de meeste deskundigen burn-out als een ziektetoestand die wordt gekenmerkt door volledige uitputting.
Deze uitputting manifesteert zich zowel op lichamelijk als op psychisch of emotioneel niveau en kan zelfs door fasen van rust en ontspanning niet meer worden opgelost – ze is een eigen leven gaan leiden en chronisch geworden. Het wordt voorafgegaan door een langdurig, energieverslindend proces dat door de patiënten vaak wordt omschreven als een constante stressbelasting. Daarom wordt het burn-out syndroom soms ook het stress syndroom genoemd.
Oorzaken
Er zijn veel mogelijke oorzaken voor het ontstaan van het burn-out syndroom. In het algemeen kan echter worden gesteld dat het gevaar van een burn-out vrijwel altijd aanwezig is wanneer wij gedurende langere tijd worden blootgesteld aan een fysieke en/of psychische belasting waardoor wij onze individuele prestatielimieten blijvend moeten overschrijden.
Vaak ligt de oorzaak in externe levensomstandigheden en situaties, bijvoorbeeld als gevolg van een (te) hoge werkdruk, ongunstige arbeidsomstandigheden of een stressvol werkklimaat. Bijvoorbeeld mensen in sociale beroepen, werknemers in een sandwichpositie tussen twee hiërarchische niveaus, werknemers in ploegendienst en forenzen lopen een bijzonder risico op het burn-outsyndroom.
Evenzo verhogen factoren als permanente tijdsdruk, gebrek aan erkenning door superieuren, aanhoudende vernederingen, conflicten met collega’s, pesterijen of zelfs een dreigend verlies van werk het risico om aan een burn-out te lijden. Dit geldt des te meer als meerdere rollen tegelijk moeten worden vervuld of als werk en gezin moeten worden gecombineerd – als partner, ouder of verzorger.
Soms ligt het beginpunt van een burn-out niet zozeer in het beroepsleven als wel in de privésfeer: aanhoudende familie- of partnerconflicten, problemen met de opvoeding van kinderen, financiële zorgen en vele andere stressfactoren kunnen leiden tot een gevoel van chronische overspannenheid en overweldiging.
Naast deze situationele externe oorzaken kunnen ook psychische oorzaken de weg bereiden voor de ontwikkeling van een burn-out syndroom. Deze psychische oorzaken zijn vaak nauw verbonden met de individuele persoonlijkheidsstructuur. Vooral de neiging om buitensporige doelen te stellen en altijd alles perfect te willen doen, kan leiden tot permanent hoge prestaties en buitensporige inzet.
Bovendien reageert ieder mens anders op langdurige fysieke of psychische stress, zodat twee verschillende mensen totaal verschillend kunnen reageren op dezelfde stress. Dit maakt duidelijk: uiteindelijk zijn de oorzaken voor het ontstaan van een burn-out syndroom net zo verschillend als de betrokkenen zelf.
Ongeacht de uitlokkende factoren geldt echter: als een burn-out syndroom onbehandeld blijft, kan het het bestaan van de patiënt blijvend schade berokkenen; ook ernstige lichamelijke ziekten zijn mogelijk.
Symptomen
Het kan gebeuren dat een lichamelijke ziekte burnout-achtige symptomen veroorzaakt. Dit zijn bijvoorbeeld een schildklieraandoening, een uitgesproken ijzertekort, bepaalde infectieziekten of kanker. Dat maakt een zorgvuldige diagnose des te belangrijker, want als er bijvoorbeeld een chronisch vermoeidheidssyndroom aan ten grondslag ligt, zal de behandeling natuurlijk anders moeten zijn dan wanneer de diagnose “burn-out” is.
- Niet alle burn-outpatiënten ontwikkelen dezelfde symptomen of dezelfde combinatie van klachten. Burn-out uit zich echter vaak in een gebrek aan drive en prestaties, concentratieproblemen, voortdurende vermoeidheid en uitputting.
- Veel patiënten hebben het gevoel dat ze de dagelijkse eisen van het leven niet meer aankunnen; ze voelen zich opgebrand en chronisch overweldigd. Tegelijkertijd lukt het ze nauwelijks om na het werk uit te schakelen;
- De patiënten lijden onder een afname van hun prestaties, waardoor ze bijvoorbeeld vaker fouten maken. Het wordt ook steeds moeilijker om beslissingen te nemen en initiatief te tonen. Tegelijkertijd neemt het vertrouwen in zichzelf en in zijn capaciteiten gewoonlijk af; men heeft steeds minder vertrouwen in zichzelf en wordt angstiger en aarzelender;
- De emotionele veerkracht neemt af, het tolerantieniveau wordt lager, dus sneller geïrriteerd;
- Op een gegeven moment wordt alles als vermoeiend ervaren; niets is meer leuk. Het is mogelijk dat de patiënt steeds onverschilliger wordt tegenover zichzelf en zijn omgeving. Vaak overheersen troebele gedachten, neerslachtigheid, wanhoop en hopeloosheid – zelfs depressieve stemmingen.
- Uiteindelijk kunnen vele andere symptomen op een burnout wijzen: zelfs wat op het eerste gezicht zuiver lichamelijke klachten lijken, zoals slaapstoornissen, hoofdpijn, oorsuizen, rugpijn, spijsverteringsstoornissen of een gevoeligheid voor infectie- en hart- en vaatziekten, zijn niet ongewoon bij mensen die aan een burnout lijden. Psychosomatische reacties zoals spierspanning, hartkloppingen en/of angst zijn ook typisch.
Voor de patiënten is het vaak niet gemakkelijk te herkennen dat zij door een burn-out syndroom worden getroffen. Vaak merkt hij het pas als hij al dreigend dicht bij de crisis is. Dit komt vooral doordat het verloop van de ziekte van persoon tot persoon verschilt: Terwijl de ene persoon last heeft van slapeloosheid, chronische vermoeidheid en toenemende apathie, kan een ander meer last hebben van psychosomatische klachten zoals hoofdpijn of rugpijn.
ANS-onderzoek
De ANS-meting van het Diagnostisch Centrum van Finesse Medical Center is een unieke meting van het Autonoom Zenuwstelsel. Het autonome zenuwstelsel, ook onwillekeurige, vegetatieve of viscerale zenuwstelsel genoemd, is het deel van het perifeer zenuwstelsel dat een groot aantal onbewuste functies reguleert. Het autonome zenuwstelsel regelt vooral de werking van inwendige organen, onder andere de ademhaling, de spijsvertering en het verwijden en vernauwen van bloedvaten en het beïnvloedt ook de hartslag.
Het autonome zenuwstelsel wordt onderverdeeld in twee delen: het sympathisch zenuwstelsel en het parasympathisch zenuwstelsel. De meeste organen worden zowel door de sympathicus als door de parasympathicus geïnnerveerd. Een uitzondering hierop betreffen de zweetklieren, de adrenerge klieren (bijnieren), de spieren verantwoordelijk voor de vasoconstrictie en de spieren die zorgen voor kippenvel. Deze ontvangen enkel input van het sympathisch zenuwstelsel.
Sympathisch zenuwstelsel
Dit bevordert een toestand van het lichaam waarin activiteiten zoals lichamelijke inspanning mogelijk zijn. Het bereidt het lichaam voor op de vecht-of-vluchtreactie. Het heeft vergeleken met het parasympathische zenuwstelsel een meer diffuse werking. Dit komt omdat de ganglia allemaal met elkaar verbonden zijn. De ganglia verbinden de axonen die uit het ruggenmerg komen met de zenuwcellen die naar de organen lopen, het functioneert als een soort knooppunt, en zorgt ervoor dat de organen voor een deel gezamenlijk gestimuleerd worden.
Parasympathisch zenuwstelsel
In het parasympathische stelsel is er meer sprake van een individuele stimulatie, de ganglia liggen hier ook dichter bij het desbetreffende orgaan. Het parasympathische zenuwstelsel zorgt voor een toestand van rust in het lichaam, waarbij omstandigheden gecreëerd worden die opbouw van weefsel en herstelmechanismen van het lichaam bevorderen. De cumulatieve werking op de eindorganen kan tegenwerkend zijn (antagonistisch, zoals bij het hart) of bijna gelijkwerkend (zoals bij de speekselklieren).
Bij een bijnieruitputting is de verhouding tussen het sympatische en het parasympatische systeem verstoord geraakt. De ANS-meting kan dit meten door middel van een sensor. In een frequentie van 1000 Hz meet de sensor 24 uur lang de activiteiten van het autonoom zenuwstelsel. Deze meting is veilig en pijnloos.
Een ANS-meting kan een burn-out objectief aantonen, dit in tegenstelling tot de veel gebruikte vragenlijsten, omdat deze subjectief zijn en manipuleerbaar.
Klik hier voor een gratis en vrijblijvend consult of een ANS onderzoek
Behandeling
De volgende alarmsignalen kunnen erop wijzen dat u therapeutische hulp nodig heeft:
- Aanhoudende lichamelijke klachten zoals gebrek aan eetlust, vermoeidheid, hoofdpijn, spijsverteringsproblemen, hoge bloeddruk en/of slaapstoornissen.
- Veranderingen in gedrag, zoals een toename van het nicotine- en/of alcoholgebruik, veranderingen in de eetgewoonten (bv. de hoeveelheid gegeten voedsel wordt steeds vaker op een ongecontroleerde manier overschreden of ook: de hoeveelheid gegeten voedsel wordt steeds vaker onderschreden); terugtrekking uit de sociale omgeving; het gevoel steeds saaier te worden en steeds minder belangstelling te hebben voor de dingen (hobby’s, vriendschappen, enz.) die vroeger veel voor je betekenden.
- Deze klachten gaan vaak gepaard met mentale veranderingen, bijvoorbeeld nervositeit, prikkelbaarheid of lusteloosheid, maar ook overgevoeligheid, ontevredenheid, gevoelens van machteloosheid, neerslachtigheid, hopeloosheid, verdriet en depressie.
Uw eerste aanspreekpunt is meestal uw huisarts, die u zal doorverwijzen naar een psychotherapeut of neuroloog. Het is belangrijk dat u een gerichte therapie krijgt die individueel op u en uw huidige levenssituatie is afgestemd. Een belangrijke hoeksteen van de burnoutbehandeling is psychologische ondersteuning, dus de therapeut moet de juiste opleiding en ervaring hebben. Finesse Medical Center kan de therapeut hierbij ondersteunen.
- De basis van de burnout diagnose is een gedetailleerd gesprek tussen therapeut en patiënt.
- Met behulp van een vragenlijst kunnen de frequentie en intensiteit van uw klachten worden vastgesteld.
- Verschillende lichamelijke onderzoeken, zoals een bloedtest, zijn bedoeld om andere ziekten uit te sluiten. Dit kan in onze kliniek. Hierbij worden uitgebreide bloedonderzoeken gedaan, die zich uitstrekken tot vitamines, mineralen en hormonen (zoals cirtisol en DHEAS).
- Omdat burn-out vaak gepaard gaat met bijnierinsufficiëntie (zie artikel bijnierinsufficiëntie), LINK is het heel belangrijk in de diagnostiek om een bijnierinsufficiëntie uit te sluiten.
Behandelplan
De eerste fase van de behandeling van burn-out bestaat uit rust. Alle uitlokkende factoren die stress veroorzaken moeten worden vermeden. In de praktijk duurt het lang voordat men fysiek en mentaal tot rust komt. Lichte sport kan hierbij nuttig zijn, maar zonder de grenzen op te zoeken. Eventueel kan er ondersteuning nodig zijn bij slapeloosheid en depressiviteit. Ook andere bijkomende symptomen zoals gehoorverlies, oorsuizen, rugpijn en hernia’s, slaapstoornissen, duizeligheid, hoofdpijn, hoge bloeddruk, overgewicht en een testosterontekort bij mannen tijdens de penopauze kunnen orthomoleculair worden behandeld.
Later kunnen dan stressbeheersingsprogramma’s en andere aanbevelingen gericht op reïntegratie en functioneren in het dagelijks leven worden opgestart. Daarbij is het belangrijk om de oude levenstijl kritisch te beoordelen en daar waar nodig aan te passen. Dit is belangrijk om terugval te voorkomen!
Een integratieve aanpak van orthomoleculaire therapie en psychotherapie en evt groepstherapie is zeer nuttig gebleken. Relatietherapie kan ondersteunend en conflict oplossend werken, omdat meestal de directe omgeving er ook bij betrokken is.
Preventie
De sleutel tot het voorkomen van een burn-out is ervoor te zorgen dat elke vorm van spanning wordt gevolgd door een fase van ontspanning.
- Rustmomenten zijn geen luxe, maar een noodzaak. Het gevoel van stress kan worden verlicht door jezelf af en toe gedurende de dag minstens 2-3 keer 15 minuten pauze te gunnen. Deze pauze houdt in: frisse lucht, geen telefoon, krant of gesprekken met anderen.
- Maak doelgericht gebruik van je vrije tijd om tot rust te komen! Dit kan door een boek te lezen, naar muziek te luisteren, vrienden te ontmoeten, te sporten of een ontspanningstechniek te beoefenen, het belangrijkste is dat u zich daarna ontspannen voelt.
- Houd controle over je eigen tijd. Creëer ruimte voor jezelf voor meer ontspanning en bezigheden waar je van geniet.
- Je hoeft niet de klok rond beschikbaar te zijn! Sta jezelf af en toe toe om je mobiele telefoon en pc uit te schakelen en de telefoon op stil te zetten. Als dit niet mogelijk is tijdens de (werk)week, doe het dan in het weekend.
- Als je overdag veerkrachtig wilt zijn, moet je voldoende slapen. Met andere woorden, ga slapen als je moe bent! Als het je lukt om zo regelmatig mogelijk op “jouw” tijd naar bed te gaan of ‘s ochtends op te staan, ondersteun je ook je natuurlijke slaap-waakritme. Zorg er ook voor dat de nachtelijke rust echt gegarandeerd is (geen harde geluiden, geen mobiele telefoons in de slaapkamer, geen felle lichten, enz.) Zorg voor frisse lucht in de slaapkamer.
- Doe indien mogelijk minstens twee tot drie keer per week 30 tot 45 minuten aan lichaamsbeweging. Een duursport zoals zwemmen, nordic walking, joggen of fietsen zijn bijzonder goede manieren om lichamelijk fit te worden, doe het vooral rustig aan en zoek de grenzen niet op.
- Zorg voor een evenwichtige aanvoer van vitaminen, sporenelementen en mineralen, die dringend nodig zijn in tijden van toegenomen stress. Ga niet diëten, maar eet gezond, zie De Voedselzandloper van Dr. Kris Verburgh voor wetenschappelijke informatie over gezonde voeding.
Voedingssupplementen van Biogena
Finesse Medical Center maakt gebruik van supplementen van Biogena om reden van:
- Hoogwaardige kwaliteit: uw lichaam is uw belangrijkste bezit, Biogena staat voor de hoogste kwaliteit, dat is zichtbaar omdat Biogena geen gebruik maakt van hulpstoffen. Alle grondstoffen worden voor gebruik eerst onderworpen aan zeer strenge toelatingstesten in het laboratorium in Salzburg (op afspraak open voor bezoekers)
- Wetenschappelijk team: de samenstelling van de supplementen worden door het wetenschappelijke team op basis van de meest recente onderzoeken, samengesteld. Het wetenschappelijke team volgt de ontwikkelingen wereldwijd op de voet en geeft deze informatie ook door aan Finesse Medical Center.
Zie hiervoor https://www.biogena.com/de-AT/index.html - Uitgebreid spectrum: Biogena beschikt voor vrijwel elke aandoening over specifiek toegepaste supplementen. Zo krijgt u precies de juiste natuurlijke stoffen in de juiste dosering.
Amino-Abendtrunk, 30 sticks (3 verpakkingen voor een kuur van 3 maanden)
Los de inhoud van een stick (5g) al roerend op in ruim warm water of warme melk (125-250 ml) en drink 30-60 minuten voor het slapen gaan. Een natuurlijke hulp om beter te slapen en dieper en langer door te slapen. Ashwagandha-wortelextract ondersteunt een normale fase van inslapen, hop draagt bij tot een normale slaap, magnesium en vitamine B6 ondersteunen de normale werking van het zenuwstelsel en de psyche. Van het aminozuur glycine is aangetoond dat het de slaapkwaliteit verbetert en een positief effect heeft op slaperigheid, vermoeidheid en prestaties overdag. Bovendien heeft L-tryptofaan een positief effect op het melatonineniveau in het lichaam door het serotoninegehalte te verhogen en heeft het dus een slaapbevorderend effect en verbetert het ook de stemming, de stressbestendigheid en de pijnperceptie gedurende de dag.
Fit@work Premium Gold, 60 capsules (3 verpakkingen voor een kuur van 3 maanden)
Neem dagelijks een capsule tijdens de lunch en een capsule ‘s avonds met voldoende vloeistof tijdens de maaltijd. Een evenwichtige combinatie van vitaminen, mineralen, sporenelementen en co-enzym Q10 in de actieve ubiquinolvorm voor dagelijkse aanvulling in tijden van verhoogde stress. Magnesium stabiliseert het energiemetabolisme, kalium helpt de bloeddruk normaal te houden, vitamine D ondersteunt de normale werking van het immuunsysteem, zink en selenium spelen een rol bij de bescherming van cellen tegen oxidatieve stress, de vitaminen thiamine (B1), niacine, biotine en B12 ondersteunen de normale werking van het zenuwstelsel en de psyche, en riboflavine, foliumzuur en pantotheenzuur helpen vermoeidheid en moeheid te verminderen.
Antistress Formula®, 60 capsules (4 verpakkingen voor 3 maanden)
Neem 3 x 1 capsule verspreid over de dag, met veel vloeistof voor de maaltijd. Biogena Antistress Formula® is een combinatiepreparaat met ginsengextract en geselecteerde micronutriënten die zeer relevant zijn voor het aanpassingsproces en voor de tolerantie van stressoren in stressvolle situaties. Magnesium en de vitaminen van het B-complex in een verhoogde concentratie en ginsenosides zijn gedocumenteerde werkzame stoffen voor preventief en therapeutisch gebruik bij fysieke en mentale stress en de daaruit voortvloeiende secundaire aandoeningen. De uitgekiende samenstelling draagt bij zowel preventief als therapeutisch bij door stress veroorzaakte symptomen zoals zenuwachtigheid, chronische uitputting, slaapstoornissen, spijsverteringsproblemen en psychosomatische symptomen. Het is daarnaast therapeutisch bij burn-out, hoge bloeddruk, hart- en vaatziekten en een verzwakte immuunrespons
Klik hier voor een gratis en vrijblijvend consult.