Cholesterol

Dyslipidemie is een lipometabolische aandoening die wordt gekenmerkt door een verstoord evenwicht van lipiden zoals cholesterol, lagedichtheid-lipoproteïnecholesterol (LDL-cholesterol), hogedichtheid-lipoproteïnecholesterol (HDL-cholesterol) en triglyceriden. De daaruit voortvloeiende verhoogde niveaus van totaal, LDL-cholesterol en triglyceriden, of verlaagde niveaus van HDL-cholesterol, vormen een van de grootste risicofactoren voor de ontwikkeling van atherosclerose en, vervolgens, hart- en vaatziekten.

Er wordt een onderscheid gemaakt tussen primaire dyslipidemieën, die een genetische oorzaak hebben en het gevolg zijn van enkelvoudige of meervoudige genmutaties (waaronder familiaire hypercholesterolaemie), en secundaire dyslipidemieën, die het gevolg zijn van ziekten of het gebruik van geneesmiddelen, alsook van levensstijlfactoren zoals voeding en roken. Voor de diagnose van dyslipidemie zijn specifieke bloedparameters beschikbaar, waaronder verhoogde gehaltes aan triglyceriden en LDL-cholesterol. Naast de behandeling met geneesmiddelen, waaronder statines, spelen veranderingen in de levensstijl een belangrijke rol bij de behandeling van dyslipidemie. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) behoren hart- en vaatziekten tot de meest voorkomende doodsoorzaken: zij eisen elk jaar ongeveer 17,9 miljoen levens en zijn verantwoordelijk voor naar schatting 32% van alle sterfgevallen wereldwijd.

Oorzaken

Door hun niet in water oplosbare structuur worden lipiden zoals cholesterol of triglyceriden met behulp van zogenaamde apolipoproteïnen uit de darm in het bloed opgenomen en vervolgens als lipoproteïnen (complexen van lipiden en proteïnen) door het lichaam getransporteerd voor de energieproductie, de vorming van galzuren en de productie van steroïden.

Lipoproteïnen zijn HDL, LDL, Lp(a) (lipoproteïne(a), VLDL (lipoproteïne met zeer lage dichtheid, voorloper van LDL) en chylomicronen, die verschillende functies hebben (waaronder het transport van cholesterol en triglyceriden). Dyslipidemie berust op een onevenwichtigheid van een van deze factoren.

Primaire dyslipidemie

De oorzaak van primaire dyslipidemie ligt in de genetica via enkelvoudige of meervoudige genmutaties. Familiaire hypercholesterolaemie bijvoorbeeld wordt meestal veroorzaakt door autosomaal dominante mutaties in de LDL-receptoren, die vervolgens leiden tot een verhoging van het LDL-cholesterolgehalte.

Secundaire dyslipidemieën

Secundaire dyslipidemieën (hypercholesterolaemie, hypertriglyceridemie en gecombineerde hyperlipidemie) daarentegen treden op ten gevolge van diverse ziekten, het gebruik van geneesmiddelen, maar ook bepaalde levensstijlfactoren (met name ondervoeding) kunnen het lipidengehalte verhogen en een invloed hebben op de pathogenese. Naast een gebrek aan lichaamsbeweging zijn dat alcohol- en tabaksgebruik, overgewicht en een onevenwichtige voeding die gekenmerkt wordt door een hoge inname van verzadigde vetzuren (vooral dierlijke vetten, maar bijvoorbeeld ook kokosvet) en een onvoldoende inname van voedingsvezels (waaronder fruit, groenten, noten en zaden).

Symptomen

Door het vaak asymptomatische verloop blijft dyslipidemie vaak lange tijd onopgemerkt en wordt meestal bij toeval ontdekt of wanneer zich reeds cardiovasculaire complicaties voordoen, zoals coronaire hartziekten (CHD), beroerte of myocardinfarct. Het lichamelijk onderzoek bij dyslipidemie is beperkt, maar sommige huidmanifestaties, waaronder xanthomen en xanthelasma’s (“gele knobbeltjes”), kunnen worden gerekend tot de zichtbare symptomen bij hyperlipidemie. Dit zijn gelige afzettingen van lipiden op de huid, die knobbeltjes, plaques en vlekken vormen en kunnen voorkomen op de handen, voeten, knieën, ogen (vooral de achillespees) of oogleden (xanthelasma palpebrarum). Bovendien kunnen arcus lipoides corneae (ringvormige vetafzettingen ter hoogte van het hoornvlies), steatosis hepatis (leververvetting) en, in geval van hypertriglyceridemie: pancreatitis (ontsteking van de pancreas) optreden.

Classificatie

Dyslipidaemieën kunnen worden onderverdeeld volgens de Fredrickson-indeling, die betrekking heeft op de toename van lipiden en lipoproteines.

• Fenotype I is een afwijking van de chylomicronen, die leidt tot een toename van de triglyceriden.
• Fenotype IIa bestaat voornamelijk uit een afwijking van het LDL-cholesterol en leidt tot een verhoging van het totale cholesterol.
• Fenotype IIb is een afwijking van LDL- en VLDL-cholesterol, die leidt tot een stijging van triglyceriden en/of totaal cholesterol.
• Fenotype III is een afwijking van VLDL-cholesterol en chylomicronresten, wat leidt tot een verhoogd totaal cholesterol en triglyceriden.
• Fenotype IV komt voornamelijk voor bij een afwijking van VLDL en leidt tot een toename van triglyceriden.
• Fenotype V komt voor met afwijking van chylomicronen en VLDL en leidt tot een stijging van triglyceriden en totaal cholesterol.

Diagnostiek

De basis voor de diagnose van dyslipidemie is de meting van het totale cholesterolgehalte en, onder bepaalde omstandigheden, van het HDL-cholesterolgehalte in het bloed. Dit kan gebeuren in het kader van gezondheidsonderzoeken of bij mensen met een verhoogd risico als gevolg van hart- en vaatziekten in de familie, of met dyslipidemie geassocieerde huidmanifestaties (zie symptomen) en/of factoren die secundaire dyslipidemie in de hand werken. Bovendien kan bij patiënten die al primaire dyslipidemie hebben, een cardiovasculair risico lopen of er aanwijzingen zijn voor dyslipidemie, een zogenaamd lipidenprofiel in het serum worden opgenomen, waarin het totaalcholesterol, HDL-cholesterol en triglyceriden worden gemeten en het LDL- en VLDL-cholesterol worden berekend. Bovendien zijn er thans verschillende calculators beschikbaar, waaronder die van het American College of Cardiology en de American Heart Association (ACC/AHA), die zijn ontwikkeld om het risico van atherosclerotische hart- en vaatziekten in te schatten. Er wordt rekening gehouden met leeftijd, geslacht, bloeddruk, totaal cholesterol, HDL- en LDL-cholesterol, diabetes, roken, hypertensietherapie en statine- en aspirinegebruik. Het risico op een cardiovasculaire gebeurtenis wordt bepaald als een percentage over een periode van 10 jaar.

Therapie

De therapiedoelstellingen voor dyslipidemie zijn in de eerste plaats handhaving of verlaging van het lipidengehalte en dus vermindering van het cardiovasculaire risico, alsmede voorkoming van verdere complicaties die op deze ziekte terug te voeren zijn. Hart- en vaatziekten zijn een van de meest voorkomende complicaties van dyslipidemie, waaronder acuut myocardinfarct, plotselinge hartdood en beroerte. In dit verband is uit verschillende studies gebleken dat een behandeling met statines het risico van cardiovasculaire voorvallen en cardiovasculaire mortaliteit, alsook de mortaliteit als gevolg van alle oorzaken aanzienlijk vermindert. Wijzigingen in de levensstijl spelen een belangrijke rol bij de preventie en behandeling van dyslipidemie. In dit verband zijn gewichtsbeheersing, een gezonde, evenwichtige voeding met een hoog gehalte aan vezelrijke vruchten en groenten, alsmede noten, zaden en plantaardige oliën, regelmatige lichaamsbeweging en onthouding van tabaksgebruik van primordiaal belang. In dit verband zij met name gewezen op het mediterrane dieet, dat wordt gekenmerkt door een hoog gehalte aan onverzadigde vetzuren, zoals olijfolie, een lage vleesconsumptie (vooral weinig rood vlees), een matige consumptie van yoghurt en kaas, alsmede een ruime hoeveelheid regionale en seizoensgebonden groenten en fruit, peulvruchten, noten en overwegend volle granen.

Statines zijn de geneesmiddelen bij uitstek voor medicamenteuze therapie, maar ook andere lipidenverlagende geneesmiddelen kunnen worden gebruikt. In gevallen van zeer uitgesproken dyslipidemie, wanneer andere therapieën niet worden verdragen of niet het gewenste effect hebben, kunnen ook extracorporale procedures, de zogenaamde lipidaferese, worden toegepast.

De voedingssupplementen van Biogena: bescherm endotheelcellen

Pycnogenol

Polyfenolen, zoals die welke worden aangetroffen in pijnboomschorsextract pycnogenol en druivenpitextract, hebben een hoog antioxidatief beschermend vermogen, vooral tegen reactieve zuurstof- en stikstofsoorten. Zij worden gebruikt voor de therapeutische behandeling van hart- en vaatziekten vanwege hun bloedstelpende, vaatverwijdende, antiflogistische en antioxiderende eigenschappen. Bovendien kunnen zij helpen arteriosclerosebevorderende processen in een vroeg stadium door oxidatieve vaatschade te voorkomen.

Co-enzym Q10

Co-enzym Q10 is een belangrijke stof bij de preventie en behandeling van atherosclerose, vanwege zijn sterke antioxiderende werking. Na een myocardinfarct vertoont substitutie van Q10 een aanzienlijke vermindering van reactieve radicalen en dus van het risico op verdere atherotrombose. Bij cardiologische aandoeningen, zoals hartfalen en ischemische hartziekte, is het Q10-gehalte in de hartspier sterk verlaagd. Deze energetische uitputting van het weefsel kan worden tegengegaan door een regelmatige dagelijkse vervanging met 60 – 500 mg Q10. Bovendien is er een nauw verband tussen de co-enzym Q10-status en de bijwerkingen van cholesterolverlagende statines (CSE-remmers). De spierzwakte die vaak als bijwerking van statinetherapie optreedt, wordt toegeschreven aan de tussenkomst van CSE-remmers in de biosynthese van mevalonzuur. Dit onderbreekt niet alleen de opbouw van cholesterol, maar ook de zelf-synthese van co-enzym Q10. Let op: Co-enzym Q10 moet Ubiquinol bevatten en geen Ubiquinon!

MiraChol

Verlaging van het cholesterolgehalte

Rode gistrijst is een traditioneel voedingsmiddel uit Azië, dat uit rijst wordt verkregen door fermentatie met behulp van de gistschimmel Monascus purpureus. Wetenschappelijk bewijs is er vooral voor de cholesterolverlagende werking, die kan worden toegeschreven aan het natuurlijke monacoline K, ook bekend als lovastatine, en acht verwante stoffen. Het werkingsmechanisme van rode rijst is gebaseerd op dat van statines: door remming van HMG-CoA-reductase wordt de biosynthese van nieuw cholesterol verhinderd en wordt een langdurige verlaging van het cholesterolgehalte bereikt. Door de hogere affiniteit van statines voor HMG-CoA-reductase (een significante verlaging van het serumcholesterolgehalte kan al na enkele dagen worden gemeten), is het effect van rode gistrijst navenant geringer.

Hericum

Vanwege de bewezen bloedsuiker- en lipidenverlagende effecten wordt Hericum aanbevolen voor begeleidend gebruik bij diabetes mellitus en een verhoogd cholesterolgehalte. Bij de analyse van verschillende medicinale en eetbare paddenstoelen werd de hoogste concentratie lovastatine (14,38 μg/g) gevonden in Hericium erinaceus. Door de remming van HMG-CoA-reductase vermindert de natuurlijke statine de cholesterolsynthese en verhoogt zij tevens de synthese van LDL-receptoren.

Niacine: Verhoog HDL – verlaag LDL

Niacine wordt al lang gebruikt voor interventie bij hypercholesterolemie. Vervanging door niacine is effectief bij het verlagen van de plasmaconcentraties van VLDL en LDL en het verhogen van HDL.

OPC PolyMax

Proanthocyanidinen (OPC) blijken ook een rechtstreeks effect te hebben op het lipidenprofiel bij hypercholesterolaemie. In klinische studies heeft een inname van 100 mg druivenpitextract gedurende twee maanden het LDL-gehalte bij patiënten met verhoogde gehaltes aanzienlijk verlaagd. Zij spelen ook een rol bij het verhogen van de oxidatieweerstand van LDL-cholesterol tegen vrije radicalen.

Zeolith

Zeoliet van verschillende korrels verlaagt zowel het totale cholesterolgehalte als het LDL-cholesterolgehalte en leidt tegelijkertijd tot een verlaging van het triglyceridengehalte en een verhoging van het HDL-cholesterolgehalte. Volgens het huidige onderzoek zijn deze effecten waarneembaar zolang zeoliet wordt toegediend; reeds zes weken na het stopzetten van het preparaat kunnen de beginwaarden hersteld zijn en kan het positieve effect dus teniet worden gedaan. De maalgraad van het zeolietpoeder heeft ook een sterk effect op de resultaten: Hoe fijner het zeolietpoeder, hoe sterker de effecten op het lipidenprofiel en hoe langer het effect aanhoudt.

Hypercholesterolemie

Hypercholesterolemie wordt gekenmerkt door verhoogde lipidengehalten in het bloed – d.w.z. te veel LDL en te weinig HDL en een verhoogd totaal cholesterol. Hypercholesterolemie is een van de kenmerken van het metabool syndroom.

Wat is cholesterol?

Cholesterol is een vetachtige stof die enerzijds door het lichaam zelf wordt aangemaakt en anderzijds met voedsel (dierlijk voedsel) wordt opgenomen. Als essentiële bouwstof voor alle celwanden in het lichaam, maar ook als grondstof voor diverse hormonen, galzuur en vitamine D, is cholesterol onontbeerlijk voor het organisme. Als er echter te veel cholesterol in het bloed circuleert, kan dit onder meer schade aan de bloedvaten veroorzaken.

Goede HDL vs slechte LDL

De vetten in het bloed worden vervoerd door lipoproteïnen, die afhankelijk van hun fysieke dichtheid verschillende namen hebben. Twee daarvan spelen een bijzonder belangrijke rol bij de diagnose en therapie van lipometabolische stoornissen: LDL (Low Density Lipoproteïne), dat het grootste deel van de cholesterol van de lever naar de perifere lichaamscellen transporteert, en HDL (High Density Lipoproteïne), dat de cholesterol van de lichaamscellen terug naar de lever transporteert.

Aangezien zij verschillende effecten hebben op de bloedvaten, werd HDL vroeger ook wel “goede” cholesterol genoemd, terwijl LDL “slechte” cholesterol werd genoemd: Een teveel aan LDL-cholesterol in het bloed zet zich af op de binnenwanden van de slagaderen en bevordert zo de ontwikkeling van aderverkalking en de secundaire ziekten daarvan. HDL is de natuurlijke tegenhanger van LDL: het absorbeert het LDL-cholesterol dat zich aan de slagaderwanden heeft gehecht en voert het af.

Recente studies tonen echter aan dat er twijfels bestaan over het beschermende effect van een hoog HDL-gehalte op hart en bloedvaten: Hoe slecht is “goede” cholesterol? Wetenschappelijke onderzoeken wisselen zich in hoog tempo af. Alleen al in 2020 verschenen 74 nieuwe wetenschappelijke onderzoeken in verband met cholesterol.

LDL/HDL-quotiënt

Voor een gezond persoon werd een LDL/HDL-quotiënt van ongeveer 3,5 vroeger als een normale waarde beschouwd. Indien een persoon echter een voorgeschiedenis van bepaalde risicofactoren heeft, moet de waarde lager zijn. Indien zich reeds een hart- en vaatziekte heeft gemanifesteerd, moet het quotiënt lager zijn dan 2,5.

Het verband tussen de HDL-concentratie en het cardiovasculaire risico kan niet langer adequaat worden weergegeven door een HDL/LDL-quotiënt. Volgens de huidige studies wordt de bepaling van het LDL/HDL-quotiënt als achterhaald beschouwd. Bovendien is het verhogen van het HDL-cholesterolgehalte niet langer een doel voor de behandeling met geneesmiddelen. Het hoofddoel is de LDL-cholesterol te verlagen.

LDL-cholesterol om het risico voor hart en bloedvaten te beoordelen

De LDL-waarde moet lager zijn dan 2,6 mmol/l bij patiënten met een laag risico. Idealiter zou de HDL-cholesterolwaarde tussen 1.1-2.0 mmol/l moeten liggen. De andere bloedlipiden spelen slechts een ondergeschikte rol.

Wat zijn triglyceriden?

Triglyceriden vormen de grootste vetfractie: Ongeveer 95 procent van de vetstoffen in vetweefsel bestaat uit triglyceriden, waar ze worden “opgeslagen” als energievoorraad. Deze vetkussentjes beschermen veel organen en weefsels tegen hevige schokken, temperatuurschommelingen en tegen letsel. Een hoog triglyceridengehalte in het bloed wordt beschouwd als een onafhankelijke risicofactor voor aderverkalking en coronaire hartziekten. Het risico is bijzonder groot als tegelijkertijd het LDL-cholesterol verhoogd is en het HDL-cholesterol onder 1.1 mmol/l ligt

Tabel

Uit steeds meer publicaties blijkt dat een hoge HDL-cholesterolwaarde een hoge LDL-waarde slechts in beperkte mate kan compenseren. Daarom zijn de huidige therapeutische doelstellingen hoofdzakelijk gebaseerd op LDL-niveaus.

Bij patiënten met een hoog risico op een hartaanval of beroerte moet het LDL-gehalte lager zijn dan 1.8 mmol/l. Deze groep omvat mensen met de volgende risicofactoren: familiaire hypercholesterolaemie, diabetes mellitus, matige nierinsufficiëntie (GFR 30-59 ml per minuut), roken, ernstige hypertensie (meer dan 180/110 mmHg), sterk verhoogde triglyceriden (meer dan 2.20 mmol/l), HDL-gehalte lager dan 1.1 mmol/l of hoger dan 2.0 mmol/l, naaste familieleden met een hartaanval of beroerte jonger dan 60 jaar.

Symptomen

Hypercholesterolemie veroorzaakt zelf geen symptomen en is eerder een teken van andere ziekten. Op lange termijn kan een hoog cholesterolgehalte in het bloed echter ernstige gevolgen hebben.

• Arteriosclerose
• Coronaire hartziekten (CHD) en hartaanvallen
• Perifeer arterieel occlusieflijden (PAVD) en beroerte
• Xanthomas (geeloranje verdikkingen van de huid) en xanthelasma (gelige vetophopingen op de oogleden)
• Corneale vertroebeling

Diagnose

De bepaling van het totale cholesterolgehalte in het bloed maakt slechts een beperkte risico-evaluatie met betrekking tot hart- en vaatziekten en conclusies over een passende therapie mogelijk. Zinvoller is de bepaling van de concentraties van LDL en HDL.

Andere laboratoriumparameters voor de beoordeling van een lipometabole stoornis, zoals triglyceriden, non-HDL-cholesterol, apolipoproteïne B, lipoproteïne (a), apolipoproteïne B/apolipoproteïne A1, kunnen in bepaalde individuele omstandigheden van belang zijn.

Behandeling

Veel mensen met hoge bloedlipidenwaarden krijgen van hun arts statines voorgeschreven om het cholesterolgehalte te verlagen. Veel voorkomende bijwerkingen zijn verhoogde lever- en suikerspiegels en spierpijn, spiervermoeidheid of verminderde spierprestaties, die worden veroorzaakt door verlaagde co-enzym Q10-spiegels in het lichaam onder statine-medicatie.

Daarom moeten alle patiënten die statines nemen (simvastatine, atorvastatine, enz.) beslist tegelijkertijd co-enzym Q10 innemen.

Supplementen van Biogena

Co-enzym Q10 120mg, 180 capsules (voldoende voor 3 maanden).

Neem dagelijks 2 capsules bij de maaltijd.

Natuurgeneeskundige behandeling van hypercholesterolemie gedurende 3 maanden:

MiraCHOL 3.0, 90 capsules (voldoende voor 3 maanden).

Neem dagelijks 1 capsule met een ruime hoeveelheid vloeistof. Bevat per capsule 2,95 mg hoogwaardige monacoline K uit rode rijst en wierookextract in de vorm van de gemerkte grondstof boswellin.

De formule is aangevuld met actief co-enzym Q10.

OPC Resveratrol Formula, 60 capsules (voldoende voor 2 maanden)

Neem dagelijks 1 capsule tussen de maaltijden. Breedspectrum polyfenolen uit Franse druiven- en druivenpitextracten & 20 mg trans-resveratrol.

Polyfenolen, zogenaamde secundaire plantaardige stoffen met een enorm gezondheidsbevorderend effect, zijn een goed alternatief voor statines, die bijwerkingen hebben. Tot de voornaamste indicaties behoren de preventie van hart- en vaatziekten en de daarmee gepaard gaande behandeling van atherosclerotische veranderingen, tumorprofylaxe en therapeutisch gebruik bij bindweefselzwakte. Met name de druivenpolyfenolen worden ook gekenmerkt door vaatverwijdende en lipidenverlagende eigenschappen. In klinische studies heeft een inname van 100 mg druivenpitextract gedurende 2 maanden het LDL-gehalte bij patiënten met verhoogde gehaltes aanzienlijk verlaagd – waardoor het een van de meest effectieve natuurlijke remedies is voor verhoogde bloedlipidengehaltes.

Maak hier een afspraak voor een gratis en vrijblijvend consult.